قطب آموزش عالی و توسعه دانشگاه شهید بهشتی روز چهارشنبه، ۲۳ آبان ۱۴۰۳، میزبان پنجمین نشست از سلسله نشست‌های پداگوژی دانشگاهی در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی بود. این نشست با عنوان«چه تعریفی از ارزیابی دانشجویان داریم؟» با حضور دکتر محمد یمنی استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد و موضوعات مرتبط با ارزشیابی آموزشی، تعاملات استاد و دانشجو، و بهبود فضای تدریس در محیط‌های دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. شایان ذکر است که اعضای هیأت علمی حاضر در این نشست از دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی و پژوهشی مختلف دانشگاه، شامل دانشکده علوم ریاضی (گروه ریاضی)، دانشکده علوم شیمی و نفت (گروه شیمی‌فیزیک)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی (گروه‌های زبان روسی و زبان‌شناسی)، دانشکده علوم ورزشی (گروه علوم زیستی در ورزش) و دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی (گروه علوم تربیتی) بودند.
در این نشست، دکتر یمنی با تأکید بر اهمیت ارزشیابی به‌عنوان ابزاری برای هدایت و رشد دانشجویان، سخنان خود را با تبریک به خانم دکتر محبوبه تصویری، یکی از اساتید حاضر، به مناسبت ارتقای علمی ایشان آغاز کرد. وی با اشاره به عباراتی از کتاب هربرت باترفیلد1 مورخ و معاون دانشگاه کامبریج در ده هفتاد میلادی قرن گذشته، اهمیت نقش اکوسیستم دانشگاهی در توسعه فرهنگی و ایجاد شرایط لازم برای ارتباط مؤثر میان استاد و شاگرد را یادآور شد. دکتر یمنی در ادامه به ویژگی‌های یک فرآیند یاددهی-یادگیری پویا پرداخت و افزود: «ارزشیابی نباید تنها به‌عنوان ابزاری برای قضاوت و نمره‌دهی به کار گرفته شود، بلکه باید نقش حمایتی و هدایتی داشته باشد و بستری برای ایجاد تعاملات سازنده و رشد متقابل استاد و دانشجو باشد». از این رو، ارزشیابی باید به عنوان ابزاری برای هدایت و جهت‌دهی به کنش‌های دانشجویان و اعضای هیئت علمی، کارکنان و دیگر کنشگران دانشگاهی در نظر گرفته شود. در فرآیند ارزشیابی، بسیار مهم است که هم‌زمان با تعاملات مختلف، در کیفیت و نوع ارزیابی تامل شود.
در ادامه نشست، اساتید حاضر تجارب زیسته خود را در زمینه ارزشیابی، از جمله چالش‌های مرتبط با تعیین تاریخ امتحانات، شیوه‌های نمره‌دهی و تأثیرات آن بر انگیزه دانشجویان، و اهمیت عدالت در ارزشیابی مطرح کردند. تعاملات در فرآیندهای ارزشیابی، تغییر شیوه‌های ارزشیابی، استفاده از فناوری‌های نوین به‌عنوان ابزاری برای بهبود کیفیت تدریس و یادگیری و ایجاد انگیزه در دانشجویان و شخصی‌سازی یادگیری آنها، از دیگر محورهای مطرح‌شده در این نشست بود. همچنین، یکی از اساتید به اهمیت شفافیت در فرآیندهای آموزشی و تجارب بین‌المللی در این زمینه اشاره کرد. علاوه بر این، مشکلات خاص اساتید علوم پایه، از جمله پایین بودن انگیزه و آمادگی دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای نوینی برای ایجاد انگیزه و بهبود کیفیت یادگیری مطرح گردید.
به طور خلاصه مباحث این نشست طی گفت‌وگوهای سازنده شامل محورهای ذیل بودند:
- تقویت پیوندهای اجتماعی میان استاد و دانشجو از طریق بازنگری در فرآیندهای ارزشیابی؛
- استفاده هوشمندانه از فناوری‌های آموزشی برای ارتقای کیفیت یادگیری و ارزشیابی و ایجاد فضاهای حمایتی برای دانشجویان؛
- بهره‌گیری از تجربیات جهانی برای ارتقای کیفیت تدریس و ارزشیابی در محیط‌های دانشگاهی؛
- اهمیت شفافیت و تعامل در فرآیندهای آموزشی؛
- بررسی چالش‌های تدریس در علوم پایه و ایجاد انگیزه در دانشجویان با بهره‌گیری از روش‌های نوین.
در پایان نشست، دکتر یمنی با تأکید بر ضرورت تداوم این نشست‌ها، به نقش مهم تعاملات علمی و تلاش برای بهبود فرآیندهای آموزشی اشاره نمود. وی به سخنی از شیخ ابوعلی دقاق در کتاب تذکرالاولیای عطار نیشابوری اشاره کرد که: «خلق را به ترازوی خود وزن مکن؛ اما به ترازوی مردان راه، خود را بسنج تا بدانی فضل ایشان و افلاس خود».2 این سخنان یادآور اهمیت خودآگاهی و انصاف در ارزشیابی‌های آموزشی و نقش آن در ارتقای سطح یادگیری و تعاملات دانشگاهی بود.
- باترفیلد، هربرت. (1353). دانشگاه و آموزش و پرورش در جهان امروز. ترجمه محمدعلی کاتوزیان. دانشگاه شیراز. صص: 9-24
- عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد. تذکره الاولیا. (1387). به تصحیح دکتر محمد استعلامی. انتشارات زوار. چاپ 18.
